1. Bánh tổ là gì? Xuất xứ từ đâu?
Bánh tổ hay còn gọi là bánh niên cao được chế biến từ bột gạo nếp thường được dùng làm món tráng miệng hay bánh cúng lễ trong ẩm thực truyền thống Trung Quốc. Món bánh có thể ăn bất cứ ngày nào trong năm nhưng thông thường chúng sẽ phổ biến trong dịp Tết Nguyên Đán hay Tết Đoan Ngọ. Ăn bánh tổ trong những dịp đặc biệt được xem là may mắn. Vì tên bánh “niên cao” là một từ đồng âm của “năm cao hơn” trong tiếng Trung Quốc. Chính vì thế ăn niên cao tượng trưng
Cách làm cho ý nghĩa nâng cao bản thân trong năm mới, thu hoạch được nhiều điều thành công hơn năm cũ. Ngoài ra bánh tổ còn được gọi là bánh gạo, bánh nếp ngọt như món quà cho Táo quân. Theo quan niệm trương truyền loại bánh này sẽ làm cho miệng Táo Quân bị dính lại không thể bẩm báo làm xấu gia đình trước Ngọc Hoàng.
Vào thế kỷ thứ 16 – 17 bánh tổ được người Hoa du nhập vào Hội An, tỉnh Quảng Nam, Việt Nam. Đây được xem là món ăn đặc sản trở thành truyền thống lâu đời của người dân xứ Quảng vào mỗi dịp lễ Tết. Nhiều địa phương ở Quảng Nam đều làm bánh này vì chưa biết ý nghĩa của bánh này theo lí giải của người Hoa. Họ nghĩ bánh tổ là để thờ cúng tổ tiên.
Tùy theo phong tục của từng nhà mà bánh tổ cũng có màu sắc và hình dáng khác nhau. Món ăn xuất hiện trên đất Hội An khá lâu cùng thời với sự hình thành của kiến trúc phố cổ. Do đó bánh tổ và món cao lầu của Trung Hoa là món đặc sản phố cổ Hội An nổi tiếng, thu hút thực khách bốn phương.
2. Cách làm bánh tổ truyền thống xứ Quảng thơm ngon
Như đã nói trên bánh tổ mặc dù xuất phát từ Trung Quốc nhưng lại là món ăn đặc sản trứ danh của Hội An, Quảng Nam. Có dịp đi du lịch Đà Nẵng – Hội An bạn rất dễ bắt gặp món bánh tổ. Món bánh thơm ngon được dùng để thờ cúng và các dịp lễ tết trang trọng. Theo đó cách thực hiện món ăn cũng không quá khó. Các chị em nội trợ có thể thực hiện ngay tại nhà để ăn ngày thường hoặc vào dịp đặc biệt.
2.1. Chuẩn bị nguyên liệu
- 270gram bột nếp
- 150gram đường nâu
- 1 củ gừng tươi
- 50gram mè trắng
- Lá chuối
2.2. Các bước thực hiện
Bước 1: Làm khuôn lá chuối
Lá chuối rửa sạch, lau nhẹ rồi lấy kéo cắt chúng thành các miếng có chiều ngang khoảng 30cm. Nếu làm chiếc bánh có kích thước to thì bạn hãy cắt lá chuối to hơn.
Xếp chồng hai miếng lá chuối lên nhau, gấp xéo ba góc ở phần chiều dọc. Tiếp theo lấy tăm nhọn đính vào các góc để giữ lá chuối không bị bung ra. Sau đó bạn tiếp tục gấp chéo ba góc ở phần chiều ngang dùng tăm ghim cố định. Sau cho phần lá chuối hết và gọn lại.
Bước 2: Nấu bánh tổ
Gừng cạo vỏ, rửa sạch thái sợi. Sau đó cho gừng, 3 bát nước, đường nâu vào nồi nấu sôi. Khi nước sôi bạn cho từ từ phần hết phần bột nếp vào. Vừa đổ bột vừa khuấy đều để chúng không bị vón cục.
Bạn hãy khuấy và nấu đến khi nhấc vá lên hỗn hợp chảy xuống từng dòng đặc là đạt.
Bước 3: Hấp bánh tổ
Bạn hãy phết 1 thìa canh dầu ăn vào khắp mặt trong của tờ lá chuối. Tiếp theo đổ hỗn hợp bánh tổ vào cách phần miệng khuôn 2cm.
Tiếp theo bạn nhẹ nhàng đặt bánh vào xửng, mang bánh hấp cách thủy khoảng 30 – 45 phút. Khi bánh chín bạn lấy bánh ra khỏi nồi rắc mè rang lên trên bề mặt bánh là hoàn thành.
Món bánh tổ có cách làm cực đơn giản nhưng mang đến hương vị ngon dẻo, ấn tượng. Khi ăn bạn cắt bánh thành các miếng nhỏ vừa ăn chấm với đường hoặc nước đường. Đặc biệt bạn có thể mang bánh chiên lên ăn cũng rất ngon và thú vị. Bánh tổ làm bằng đường nâu sẽ cho ra màu nâu đẹp mắt, cực kỳ hấp dẫn.
Một vài lưu ý khi làm bánh
- Nếu bạn muốn làm bánh ngon hơn và đúng chuẩn truyền thống bạn có thể mua gạo nếp về vo sạch, phơi khô rồi mang xay tay bằng cối thật mịn thành bột.
- Nếu không tìm được lá chuối bạn có thể dùng lá dong hoặc chén, tô đụng hấp.
- Không pha bột quá đặc hoặc quá lỏng sẽ làm bánh mất đi độ dẻo, cứng, hoặc bở.
- Trong quá trình hấp thỉnh thoảng bạn hãy mở nắp nồi, lau đi phần nước động phía trên. Điều này giúp bánh không bị nhỏ nước làm nhão, nát bánh.
- Bảo quản bánh ở chỗ khô ráo, thoáng mát sẽ giữ được khoảng 1 tuần.
3. Bánh tổ có thể mua ở đâu tại TP HCM
Bánh tổ có nguồn gốc từ Trung Quốc nên nó thường tập trung ở nơi có cộng đồng người hoa sống lâu đời tại TP HCM. Vào những ngày giáp Tết chỉ cần đi dọc theo các con phố khu Chợ Lớn (quận 5, TP HCM) sẽ dễ dàng bắt gặp những chiếc bánh tổ vàng tươi, in hoa văn đỏ bày bán khắp nơi. Khu vực này được ví như “thủ phủ” chuyên bán hàng hóa đặc trưng của người Hoa.
Tuy nhiên, bánh tổ của người Hoa ở Sài Gòn sẽ khác hẳn bánh tổ của người dân xứ Quảng. Theo đó bánh của người Hoa có 2 loại gồm màu vàng và loại màu trắng. Loại màu vàng tươi sử dụng đường tán, in chữ đỏ. Loại màu trắng đường cát hoặc đường phèn. Còn bánh tổ của người Hội An (Quảng Nam) có màu nâu vàng hoặc nâu thẫm rắc vừng phía trên.
Như vậy nếu muốn ăn đúng bánh tổ xứ Quảng bạn có thể tự làm tại nhà hoặc đặc bánh trên các trang web chuyên bán đặc sản vùng miền. Tùy theo sở thích bạn có thể lựa chọn phù hợp nhất.
Bánh tổ và cách làm sẽ giúp bạn có được món ăn đặc sản Quảng Nam truyền thống mềm dẻo, thơm ngon. Như vậy, ngoài món bánh tráng cuốn thịt heo đặc sản cực kỳ nổi tiếng của Xứ Quảng, nay bạn biết thêm một món bánh đặc sản nữa. Món bánh sẽ mang đến niềm vui, may mắn và hạnh phúc cho mọi nhà vào dịp lễ tết. Chúc mọi người thực hiện thành công, đa dạng thêm món bánh thờ cúng trang nghiêm trên bàn thờ tổ tiên. Cũng như, nếu không làm mà có dịp gặp hay thấy món bánh này, chắc chắn chúng ta lại có thêm một ấn tượng mới với món bánh ngon, đơn giản nhưng không kém phần độc đáo.
Ngọc Hân